Qua phần 1 đoạn quốc gia, tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm

Bạn đang xem: Qua phần 1 đoạn quốc gia, tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm tại Trường THPT Kiến Thụy

3 Bài văn mẫu Qua phần 1 đoạn quốc gia, tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm 

* Qua phần 1 đoạn quốc gia, tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm, mẫu 1:

Đoạn quốc gia trích sắp lựa chọn chương V của trường ca Mặt đường khát vọng, thể hiện khá tập trung những cảm nhận sâu sắc và có phần mới mẻ về quốc gia của thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm.

nếu như không đọc kĩ trọn vẹn trường ca Mặt đường khát vọng dễ nhầm tưởng rằng nhường nhịn như chương V này không đề cập trực tiếp tới những vấn đề của thanh niên trí thức miền Nam, không nói tới hiện thực sôi động trong cuộc chống chọi trong những thành thị miền Nam thời Mĩ – Ngụy, do vậy nó không thật gắn bó chặt chẽ với toàn bộ tác phẩm. Song, thực ra chương này lại là hạt nhân quan trọng nhất của tác phẩm: Sự ý thức về quốc gia, về nhân dân đã dẫn tới sự ý thức về trách nhiệm của thế hệ trẻ, trong cuộc chiến tranh oanh liệt vì quốc gia, vì nhân dân.

Trong văn học Việt Nam, quốc gia vốn là một đề tài lớn. Điều đó có thể giảng giải bằng đặc điểm quá trình lịch sử đấu tranh sinh tồn của dân tộc. Trải qua hàng nghìn năm phải liên tục chống chọi giữ gìn quốc gia, hơn người nào hết, người Việt Nam luôn luôn gắn bó sâu nặng với quốc gia, với đồng bào. Trong văn học viết thời phong kiến đã có những tuyệt bút viết về quốc gia như bài thơ Thần của Lí Thường Kiệt, Bài cáo bình Ngô của Nguyễn Trãi. Từ sau cách mệnh Tháng Tám đề tài này thường xuyên xuất hiện trong văn học: Nguyễn Đình Thi viết bài quốc gia nổi tiếng chủ yếu thời kì chống Pháp. Cùng thế hệ với Nguyễn Khoa Điềm, Nguyễn Duy, Thanh Thảo, Hữu Thỉnh… đều có những tác phâm thể hiện đề tài quốc gia, ở đề tài này, những tác giả ghi nhận những thành công nhất định. Nhưng đoạn trích quốc gia nói riêng, và trường ca Mặt đường khát vọng nói chung vẫn chiếm được thiện cảm của người đọc bởi thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm đã nâng tới cho đề tài này một số nội dung có phần mới mẻ và một cách phô diễn khá độc đáo, hấp dẫn, không giống bất kì cây bút nào đi trước.

tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm trong khổ 1 bài thơ quốc gia

Cảm nhận về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm khởi đầu thật bình dị. Dưới góc nhìn và cảm nhận của thi sĩ trẻ, quốc gia là những gì vô cùng sắp gũi, bình dị, gắn bó thật sâu nặng với mỗi con người, mỗi gia đình, hiện diện từng giây, từng phút trong cuộc sống thường nhật vừa lả trừu tượng, song lại hết sức cụ thể đối với từng thành viên. Theo tác giả, quốc gia chẳng có gì xa lạ. quốc gia có trong những câu chuyện mà mỗi bà mẹ kể cho con nghe hay khởi đầu bằng câu “Ngày xửa ngày xưa…”. quốc gia còn là những tập quán lưu giữ từ nghìn đời nay, biểu hiện ở miếng trầu bây giờ vẫn ăn, hay thói quen “bới tóc sau đầu” của mẹ. quốc gia còn là mối quan hệ thủy. chung son sắt giữa người với người cùng sống trên dải đất Việt Nam. Điều ấy, trước hết được chứng minh bằng quan hệ vững bền trước sau của mẹ với cha – của vợ với chồng. Trong ngôi nhà đơn sơ, bao thế hệ người Việt Nam đã sinh con đẻ cái, cần mẫn, lam lũ sớm trưa không bao giờ thiếu mái rạ, cây tre. Trong ngôi nhà rất đỗi quen thói ẩy, không thể thiếu cái kèo, cái cột… Đây cũng chính là quốc gia!

Cái mới lạ, sức hút ở đoạn thơ này chính là cách nói hết sức bình dị của thi sĩ. Điều này đã khơi dậy trong tiềm thức sâu xa của người đọc những kỉ niệm, những ấn tượng về một quê hương Việt Nam, con người Việt Nam thân thuộc sắp gũi mà bất kì một người đọc nào cũng đã từng chứng kiến, khiến họ không khỏi bổi hổi xao xuyến trông thấy: Trong quốc gia có một phần máu thịt của mình.

Đất là nơi anh tới trường,Nước là nơi em tắm,quốc gia là nơi ta hò hứa hẹn,quốc gia là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầmĐất là nơi “con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc”Nước là nơi “con cá ngư ông móng nuúc biển khơi”

Tiếp theo, thi sĩ cảm nhận quốc gia qua độ dài vô tận của “thời gian đằng đẵng” lẫn độ dài vô tận của “không gian mênh mông”. tương tự thời gian chủ yếu được cảm nhận trong chiều sâu của lịch sử hình thành và phát triển của quốc gia, của dân tộc. Không gian vừa là núi cao sông rộng, muôn trùng núi bạc, bát ngát biển khơi, lại vừa là nơi sinh sống của bao nhiêu người Việt Nam từ thế hệ này qua thế hệ khác:

Những người nào đã khuất,Những người nào bây giờ,Yêu nhau và sinh con đẻ cái,Gánh vác phần người đi trước để lại,Dặn dò con cháu chuyện ngày mai,Hàng năm ăn đâu làm đâu,Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ Tổ.

Bởi vậy như một thế tất, mỗi thành viên phải có nghĩa vụ đối với quốc gia này. Nhờ sự dắt dẫn ở phần trên, nhờ xúc cảm thực bụng, lời nhắn nhủ có vẻ như là “hô khẩu hiệu” của tác giả, ở phần sau được người đọc chấp nhận một cách khá tự nhiên, rất ít có cảm giác sống sượng:

Em ơi em, quốc gia là máu xương của mình,Phải biết gắn bó và san sẻ,Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở,Làm nên quốc gia muôn thuở…

tương tự, quốc gia được cảm nhận một cách khá phong phú, có sự phối hợp hài hoà trên nhiều ngành: những phong tục lâu đời, những truyền thống văn hoá, giữa không gian và thời gian, giữa tư nhân và cộng đồng, giữa cái to lớn hùng vĩ với những sinh hoạt thường nhật của mỗi một con người. nếu như một số tác phẩm trước đây, quốc gia được biểu hiện bằng một giọng điệu trọng thể, uy nghi, chủ yếu với những hình ảnh lớn lao, thì ở Mặt đường khát vọng quốc gia được thể hiện bằng những hình ảnh sắp gũi với một giọng thơ thiết tha lắng đọng, ý thơ được phát triển một cách khá tự do, tự nhiên; nhưng đoạn thơ vẫn đảm bảo được kết cấu hợp lí.

Điều đặc biệt đáng lưu ý là tác giả đã sừ dụng một cách hết sức linh hoạt, sáng tạo vốn hiểu biết phong phú về văn hoá dân gian. Chẳng hạn, muốn diễn đạt ý tường quốc gia ta có từ lâu đời, tác giả cho người đọc liên tường tới kho tàng truyện cổ tích. Truyện cổ tích thường khởi đầu bằng lời kể Ngày xửa ngày xưa… Tiếp tới thi sĩ giúp người đọc nhớ tới truyện Trầu cau bất hủ bằng câu: “quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn”. Và mấy người nào không nghĩ tới truyền thuyết Thánh Gióng, khi đọc câu thơ “quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc”. Còn câu “Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn chính là sự vận dụng tuyệt vời câu ca dao từng làm rung động con tim bao người Việt Nam:

Tay nâng chén muối đĩa gừngGừng cay muối mặn, xin đừng quên nhau.

Cho dù chỉ sử dụng ý trong ca dao trong những truyện dân gian, hay là trích nguyên văn, nhìn chung Nguyễn Khoa Điềm đều tạo nên được những câu thơ những ý thơ mới. Những ý thơ này gắn bó một cách khá chặt chẽ với nhau, chẳng hạn, đang nói chuyện “ngày xửa ngày xưa”… thi sĩ chuyển đột ngột tới bây giờ (Đất là nơi anh tới truờng – Nước là nơi em tắm). Rồi từ đó, tác phẩm lại dẫn người đọc vào toàn cầu xa xưa với dân ca và truyền thuyết( truyện Sự tích trăm trứng, dân ca xứ Huế…)

Cách diễn đạt ấy khá khơi gợi trí tưởng tượng người đọc. những yếu tố văn hóa dân gian đã góp phần không nhỏ biểu hiện tư tưởng cốt lõi của tác phẩm quốc gia của nhân dân. Đồng thời nó tạo được ở người đọc ấn tượng sâu sắc về quốc gia Việt Nam phong phú, sống động lạ thường, muôn màu muôn vẻ dài theo không gian và thời gian, sắp gũi thân thiết với từng con người Việt Nam.

Ngày nay đọc lại đoạn trích này, chúng ta càng thấy rõ phần nào những cống hiến của Nguyễn Khoa Điềm đối với sự phát triển của thơ ca thời chống Mĩ Sự dồi dào trong xúc cảm và chiều sâu trí tuệ đã khiến cho đoạn thơ có tính chính luận trên đây ít bị cũ kĩ theo thời gian, có phần tránh được số phận của một số bài thơ cùng thời.

>>> Xem thêm những bài văn mẫu tìm hiểu trích đoạn quốc gia hay, đặc sắc trên Cmm.edu.vn

Là một dạng văn tương đối đơn thuần, tuy nhiên, để có thể xây dựng dàn ý, lựa lựa chọn phương pháp luận trong bài, những em cần tham khảo thêm những đề văn tìm hiểu đoạn trích quốc gia khác như tìm hiểu đoạn thơ sau trong bài quốc gia: “Em ơi em… Nhưng họ đã làm ra quốc gia”,  Quan niệm của Nguyễn Khoa Điềm có điểm gì mới về tư tưởng và phương thức biểu hiện, Trình bày cảm nhận về quốc gia của thi sĩ trong chương quốc gia. Bình giảng 9 câu mở đầu đoạn trích, tìm hiểu tư tưởng quốc gia của nhân dân đã được thể hiện trong đoạn thơ quốc gia,… 

* Qua phần 1 đoạn quốc gia, tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm, mẫu 2:

Qua bài thơ quốc gia, Nguyễn Khoa Điềm đã trình bày những xúc cảm và suy ngẫm về quốc gia dưới dạng một câu chuyện tâm tìnhm mạch cảm hứng có vẻ tự do, phóng túng như một tùy bút thơ, nhưng thực ra vẫn có một hệ thống lập luận khá chặt chẽ, thể hiện quốc gia trên những phương diện: trong chiều dài của thời gian lịch sử(quá khứ-hiện tại-tương lai), trong chiều rộng không gian địa lý, trong nền văn hóa, phong tục, lối sống, tâm hồn và tính cách dân tộc. Ba phương diện này có sự gắn bó thống nhất với nhau. Tất cả góp phần làm sâu sắc thêm cho ý niệm về quốc gia của thơ ca Nguyễn Khoa Điềm.

Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồiquốc gia có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kểquốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ănquốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

quốc gia là những gì ta bắt gặp ngay ở cuộc sống binh dị thường nhật: từ câu chuyện mẹ kể hay từ miếng trầu rồi hạt gạo ta ăn, ngôi nhà ta ở. Để nói về sự trường tồn của quốc gia thi sĩ đã không khởi đầu với những dẫn chứng cụ thể với những số liệu mà bằng những gì rất sắp gũi thân thuộc với cuộc sống của nhân dân từ văn hóa dân gian hay trong những câu ca dao tục ngữ. Những câu thơ gợi tới những truyền thuyết từ xa xưa của dân tộc( truyền thuyết Thánh Gióng, truyện Trầu Cau). Đó chính là sự cảm nhận về chiều sâu lịch sử của quốc gia qua thơ của Nguyễn Khoa Điềm

Bài văn Cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm trong khổ 1 quốc gia hay nhất

quốc gia còn trường tồn trong không gian và thời gian: Thời gian đằng đẵng- không gian mênh mông. Huyền thoại Lạc Long Quân và Âu Cơ, truyền thuyết Hùng Vương, ngày giỗ tổ đó là chiều dài lịch sử của quốc gia, còn không gian địa lý: quốc gia là sông núi. quốc gia còn là không gian sinh tồn sắp gũi với mỗi chúng ta:

Đất là nơi anh tới trườngNước là nơi em tắmquốc gia là nơi ta hò hứa hẹn…Đất là nơi con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạcNước là nơi con cá ngư ông móng nước biển khaiĐất là nơi Chim vềNước là nơi Rồng ởLạc Long Quân và Âu CơĐẻ ra đồng bào ta trong bọc trứngquốc gia ta còn trường tồn qua những thế hệ ngày mai:Những người nào đã khuấtNhững người nào bây giờYêu nhau và sinh con đẻ cáiGánh vác phần người đi trước để lạiDặn dò con cháu chuyện ngày mai

Trong chiều rộng của không gian địa lý, chiều dài của lịch sử, quốc gia còn được thể hiện tập chung qua những truyền thống tập quán, ý thức dân tộc trong đời sống hằng ngày trong những biến cố của lịch sử trong đời sống mỗi tư nhân trong cộng đồng. Đây chính là cái nhìn toàn vẹn tổng hợp nhiều chiều của thi sĩ về quốc gia.

Trong anh và em ngày hôm nayĐều có một phần quốc giaKhi hai đứa cầm tayquốc gia trong chúng mình hài hoà nồng thắmKhi chúng ta cầm tay mọi ngườiquốc gia vẹn tròn, to lớn

Mạch xúc cảm thơ dẫn tới suy ngẫm trách nhiệm của mỗi con người với quốc gia

Em ơi em quốc gia là máu xương của mìnhPhải biết gắn bó san sẻPhải biết hoá thân cho dáng hình xứ sởLàm nên quốc gia muôn thuở…

Đoạn thơ trên với giọng thơ nhẹ nhõm không mang tính chất giáo huấn mà như là một lời tâm sự tự nhủ thực bụng xuất phát từ đáy lòng thi sĩ nhắc nhở thế hệ trẻ phải có trách nhiệm cao cả với quốc gia, với non sông.

Trở lại với cảnh không gian địa lý thi sĩ đã có một phát hiện mới độc đáo về cảnh quan thiên nhiênm những cảnh quan kỳ thú của non sông gấm vóc( đá Vọng Phu, núi Con Cóc, con gà ở Vịnh Hạ Long, hòn Trống Mái) không chỉ là vật tặng của tạo hóa mà nó đã gắn liền với cuộc sống con người, nó trở thành thắng cảnh qua sự cảm nhận tâm hồn của dân tộc, gắn liền với lịch sử của dân tộc. nếu như không có những người vợ mòn mỏi chờ chồng thì làm sao có sự tích Đá Vọng Phu ở nhiều nơi trên quốc gia…

Họ đã sống và chếtGiản dị và bình tâmKhông người nào nhớ mặt đặt tênNhưng họ đã làm ra quốc gia

Khi nói về bốn nghìn năm lịch sử của quốc gia thi sĩ không nhắc lại những vị anh hùng nổi tiếng trong những triều đại mà trước hết nhắc tới vô vàn những người vô danh, họ đã sống và chết vì quốc gia vì non sông. Những con người bình dị đã giữ gìn truyền lại cho thế hệ sau này mọi trị giá văn hóa, văn minh ý thức và vật chất của dân tộc: từ hạt lúa, ngọn lứa, giọng nói, tới tiếng nói dân tộc…Họ cũng là những người:

Có ngoại xâm thì chống ngoại xâmCó nội thù thì vùng lên mà đánh

quốc gia này là của nhân dân, quốc gia của ca dao đồng thoại là một cách khái niệm về quốc gia thật giản dị mà độc đáo. Bởi quốc gia đẹp ở vẻ đẹp tâm hồn ở truyền thống ca dao. Tác giả lựa chọn ba câu trong kho tàng phong phú ca dao phong phú Việt Nam để nói về phương diện quan trọng nhất của truyền thống nhân dân: Thật say đắm thiết tha trong tình yêu “yêu em từ thuở trong nôi” quý trọng tình nghĩa nhưng cũng thật quyết liệt với quân thù. Vẻ đẹp thơ mộng của núi sông quốc gia như được kết đọng trong những câu dân ca, nhất là câu dân ca trên sông nước, hay cũng thể nói là chính tâm hồn giàu chất thơ của dân tộc ta đã hòa nhậpm soi bóng cùng vẻ đẹp núi sông:

Ôi những dòng sông bắt nước từ đâuMà khi về quốc gia mình thì lên câu hátNgười tới hát khi chèo đò, kéo thuyên vượt thácGợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôi.

Tư tưởng quốc gia của nhân dân đã hình thành từ trong lịch sử dựng nước và giữ nước trong khoảng thời gian dài của dân tộc nhưng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ thì tư tưởng ấy mới được nhận thức sâu sắc.

quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm đã góp một thành công trong dòng thơ nói về quốc gia, làm cho người đọc thấy được hình ảnh quốc gia hiện lên thật sắp gũi với người dân đặc biệt cho ta thấy được sâu sắc ý thức dân tộc, dựng nước và giữ nước của ông cha ta và khẳng định quốc gia là của nhân dân do dân làm nên. 

* Qua phần 1 đoạn quốc gia, tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm, mẫu 3:

Trong số những thi sĩ thế hệ chống Mỹ, Nguyễn Khoa Điềm là người rất thành công với giọng thơ trữ tình chính luận thể hiện rõ những tâm tư của thế hệ trẻ đô thị miền Nam. Trường ca “Mặt đường khát vọng” (1971) là tiếng vọng tâm tình của một hồn thơ hòa cùng mạch xúc cảm của dân tộc đứng trước dòng thác lũ thời đại, trong đó chương V “quốc gia” đã gói ghém trọn vẹn tâm tình của thế hệ chống Mỹ:

“Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồiquốc gia có trong những cái ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kểquốc gia khởi đầu từ miếng trầu bây giờ bà ănquốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc…”

Giọng thơ thủ thỉ đã chuyển tải suy ngẫm của thi sĩ về Nhân Dân – quốc gia, tiếp nối mạch suy tưởng của thi ca giai đoạn trước.

quốc gia là một chủ đề xuyên suốt bao trùm lên những tác phẩm trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước. những thi sĩ nhà văn bằng tình cảm công dân đã có rất nhiều phát hiện mới mẻ độc đáo về Tổ quốc, nhân dân. Tổ quốc thường được soi chiếu từ phương diện lịch sử chống ngoại xâm, được khái quát bằng những hình tượng kỳ vĩ, khai thác triệt để chất sử thi hoành tráng. Trong dòng chủ lưu ấy, Nguyễn Khoa Điềm đã lựa chọn lựa cách thể hiện riêng của mình, bằng trải nghiệm tuổi xanh, bằng nhiệt tình cách mệnh và cả bằng vốn tri thức được huấn luyện bài bản từ mái trường xã hội chủ nghĩa, tạo nên chiều sâu của hình tượng quốc gia, hoà mạch thơ chính luận – trữ tình.

Hướng dẫn tìm hiểu cảm hứng về quốc gia trong khổ 1 bài thơ quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm

Trả lời cho nghi vấn: “quốc gia là gì? quốc gia từ đâu ra?”, thi sĩ đã khởi đầu bằng những kí ức tuổi thơ để hình dung ra một sự tồn tại của quốc gia trong nhận thức và tình cảm tự nhiên nhất của con người. Những vẻ đẹp được khơi lên từ mạch tâm tình, thấm đẫm khá thở ca dao dân ca, huyền tích sử thi của dân tộc. Cái hay của phần mở đầu chương quốc gia chính là sự xuất hiện của hàng loạt những hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng nhưng rất sắp gũi:

Tóc mẹ thì búi sau đầuCha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặnCái kèo cái cột thành tênHạt gạo phải một nắng hai sương xay giã dần sàngquốc gia có từ ngày đó…

Sức gợi từ những hình ảnh đã dựng lên cả một không gian văn hoá truyền thống, mang theo khá thở tâm tình của ca dao “gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau” thấm thía tình nghĩa thủy chung. Mạch nguồn ấy tiếp tục với quá trình trưởng thành của từng tư nhân, từ thuở cắp sách tới trường tới khoảnh khắc rung động đầu đời. Tất cả đều xuất phát một cách rất tự nhiên, nôn nao ngọt ngào kỷ niệm:

Đất là nơi anh tới trườngNước là nơi em tắmquốc gia là nơi ta hò hứa hẹnquốc gia là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm…

Đan xen với khoảnh khắc thời gian không gian hiện tại là sự thức tỉnh của ký ức cộng đồng, với sự tổng hoà những vẻ đẹp trong đời sống ý thức, tâm linh của người Việt. Vẻ đẹp quê hương quốc gia được tái tạo trong những lời ca dao toát lên lòng tự hào về non sông gấm vóc, về Cha Rồng Mẹ Tiên, gắn với lòng hàm ân tổ tiên đã ăn sâu vào trong tiềm thức từng người Việt :

Đất là nơi “con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc”Nước là nơi “con cá ngư ông móng nước biển khơi”Thời gian đằng đẵngKhông gian mênh môngquốc gia là nơi dân mình đoàn viênĐất là nơi Chim vềNước là nơi Rồng ởLạc Long Quân và Âu CơĐẻ ra đồng bào mình trong bọc trứng…

Quá khứ, hiện tại, tương lai đã gắn kết trong một ý thức cộng đồng bền chặt, là nguồn sức mạnh và cũng là phẩm chất tâm hồn dân tộc đã được thi sĩ lý giải qua những hình tượng thơ giàu tính thẩm mỹ và hàm chứa mối quan hệ quốc gia – con người Nhân Dân không thể tách rời. Thời gian lịch sử, không gian văn hoá hoà quyện trong mạch thơ đầy ân tình đã phác hoạ rõ nét dần tượng đài quốc gia. Không chỉ tiếp cận hình tượng trong huyền sử, trong hiện thực đời sống, trong mối quan hệ tư nhân – cộng đồng, Nguyễn Khoa Điềm còn dẫn dắt độc giả trở về với hiện thực trực tiếp của cuộc kháng chiến chống Mỹ, nói lên tiếng nói đầy trách nhiệm của cả một thế hệ chống Mỹ thật sự trưởng thành trong nhận thức và tình cảm :

Trong anh và em ngày hôm nayĐều có một phần quốc gia

Ý thơ thật giản dị, không hề gượng gạo ép tình cảm, khi từ mối quan hệ riêng tư để hướng về với quan hệ cộng đồng, dân tộc. Tứ thơ độc đáo chính là từ sự mở rộng từ toàn cầu của “anh và em ngày hôm nay” tới với “mọi người”. Vẻ đẹp quốc gia được phát hiện thêm với những vẻ đẹp “hài hoà nồng thắm” và “vẹn tròn to lớn”. Đó cũng là sự phối hợp hài hoà của lý trí và tình cảm con người thời đại chống Mỹ. Hơn thế nữa, những câu thơ này còn giải nghĩa cho vẻ đẹp tình yêu của thế hệ trẻ chống Mỹ không hề mất đi vẻ lãng mạn, khi khoảnh khắc cầm tay hiện tại đã nghĩ về thế hệ tương lai, về một ngày yên bình và sự phát triển của quốc gia với “tháng ngày mộng mơ”. Không ngừng lại ở đó, thi sĩ tiếp tục đi sâu vào trong mối quan hệ quốc gia với tâm hồn của từng con người. giọng thơ tâm tình thấm thía:

Em ơi emquốc gia là máu xương của mìnhPhải biết gắn bó và san sẻPhải biết hoá thân cho dáng hình xứ sởLàm nên quốc gia muôn thuở.

Nguyễn Khoa Điềm viết nên những câu thơ này bằng tất cả sự trải nghiệm của một người lăn lộn trong phong trào tranh đấu của thanh niên đô thị miền Nam. thi sĩ đã thay mặt thế hệ mình để phát biểu tâm tư với ý thức công dân, với nhiệt tình tuổi xanh. Đó cũng là lời đáp cho nghi vấn mang tính chính luận về sự trường tồn của quốc gia. quốc gia bất tử chính nhờ ở ý thức của những con người sẵn sàng dâng bầu máu của tuổi thanh xuân, biết sống có trách nhiệm với thời đại và đầy khát vọng về tương lai trường tồn của quốc gia.

Phần mở đầu của chương quốc gia được cấu tứ trên cơ sở gắn bó giữa những vẻ đẹp riêng biệt, độc đáo và giàu sức biểu cảm để làm nên vẻ đẹp chung tổng hoà thành hình tượng quốc gia kỳ vĩ và giàu sức thuyết phục với độc giả. thi sĩ đã trữ tình hoá vấn đề mang tính chính luận, nhằm trả lời những nghi vấn lớn mà dân tộc đang phải tìm lời đáp trong cuộc chống chọi vì lý tưởng độc lập tự do, cuộc chống chọi của lương tri chống lại thế lực bạo tàn.

Những vần thơ rất đẹp trong quốc gia đã vượt qua thử thách của thời gian, tiếp tục toả sáng, giúp thế hệ học sinh ngày hôm nay hiểu hơn về thế hệ tổ tiên trong những tháng ngày hào hùng nhất của dân tộc. Trong thời đại mới, những trị giá của ngày hôm qua góp phần khơi dậy lòng tự hào và ý thức trách nhiệm, tình cảm cho mỗi con người trong khát vọng đưa quốc gia đi xa tới những tháng ngày mộng mơ. 

* Qua phần 1 đoạn quốc gia, tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm, mẫu 4:

Trong suốt ba mươi năm ấy, vận mệnh của quốc gia luôn luôn là vấn đề lớn lao, nóng bỏng và chi phối mọi ngành của đời sống dân tộc và mỗi con người Việt Nam. vì vậy, cùng là lẽ tự nhiên, tình cảm yêu nước đã trở thành cảm hứng chủ đạo trong thơ ca hiện đại Việt Nam, tiếp nối một truyền thống sâu đậm của văn học dân tộc từ nghìn xưa.

Tình cảm yêu nước được biểu hiện trong thơ ca ta thống nhất nhưng cũng rất đa dạng, phong phú tùy theo hoàn cảnh sáng tác, tâm trạng cụ thể của từng thi sĩ. Trường ca Mặt đường khát vọng được viết giữa những năm tháng hào hùng ca toàn quân, toàn dân ta đang tập trung sức lực, tập trung trí tuệ để thắng lợi đế quốc Mĩ, có vai trò không nhỏ của tầng lớp tuổi xanh học sinh, sinh viên những thành thị vùng tạm chiếm miền Nam đang thức tỉnh, xiết chặt lực lượng xuống đường. Tầng lớp này cũng có rất nhiều tâm tư, nhiều suy ngẫm về thế hệ mình, về quốc gia. Từ góc độ đó, ở quốc gia, chương V của bản trường ca Mặt đường khát vọng, Nguyễn Khoa Điềm đã khái niệm, cảm nhận ngợi ca vẻ đẹp nhiều mặt của quốc gia, trình bày ý thức trách nhiệm đối với vận mệnh dân tộc giữa cơn thử thách lớn của lịch sử.

Quan niệm về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm trong khổ 1 bài thơ quốc gia

Hình tượng quốc gia, trong cảm nhận của Nguyễn Khoa Điềm, gắn với những hình ảnh hết sức cụ thể với những sinh hoạt rất đỗi thường nhật của mỗi chúng ta. Tình yêu lớn lao nhưng không hề xa xôi, trừu tượng mà được khơi gợi từ những sự vật, sinh hoạt sắp gũi, từ những phong tục văn hóa có tự nghìn xưa. quốc gia có trong những câu chuyện cổ tích mẹ thường hay kể cho ta từ tuổi bé thơ, trong miếng trầu bây giờ bà ăn, trong lũy tre làng bao đời thành lũy thành chông cho dân mình đánh giặc. quốc gia gắn cùng tục búi tóc sau đầu, câu ca dao gừng cay muối mặn, gắn cùng cái kèo, cái cột, hạt gạo một nắng hai sương. Cảm nhận quốc gia từ những cái thông thường quanh ta đã dẫn Nguyễn Khoa Điềm tới giải pháp nghệ thuật chiết tự. Từ ghép quốc gia được tách thành đôi để thi sĩ khái niệm thật cụ thể từng thành tố Đất và Nước:

Đất là nơi anh tới trườngNước là nơi em tắmĐất là nơi con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạcNước là nơi con cá ngư ông móng nước biển khơiĐất là nơi Chim vềNước là nơi Rồng ở

Dòng suy tưởng đưa Nguyễn Khoa Điềm trở về quá khứ, với huyền thoại Lạc Long Quân và Âu Cơ khẳng định cội nguồn thống nhất của con người Việt. quốc gia trường tồn trong thời gian đằng đẵng, không gian mênh mông. Vậy là những hình ảnh, sự vật trên rất đỗi thông thường, nhưng đâu phải tầm thường; trong đó ẩn chứa sâu xa chiều dài lịch sử, truyền thống văn hóa với bao phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc. Gợi lên truyền thống lịch sử – văn hóa vững bền, không gian địa lí mênh mông của quốc gia từ những điều giản dị, thường nhật, đó là thành công đặc biệt của Nguyễn Khoa Điềm ở đoạn trích này. quốc gia là đời sống, là khá thở hàng ngày của mỗi chúng ta. quốc gia là sông bể mênh mông, núi rừng hùng vĩ. quốc gia trải suốt chiều dài lịch sử truyền thuyết Hùng Vương, tới đạo lí Hùng năm ăn đâu làm đâu – Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ Tổ. người nào biết được tự bao giờ con người Việt Nam biết kể chuyện cổ tích, có tục ăn trầu… người nào biết được tự bao giờ con người Việt Nam biết làm bạn với cây tre, với cái kèo, cái cột… Đằng sau những điều giản dị ấy là truyền thống lịch sử – văn hóa lâu đời, vững bền của dất nước Việt Nam ta. Từ góc độ đời sống tư nhân, thi sĩ nói được cả cuộc sống cộng đồng, đưa tới cho người đọc cảm nhận toàn vẹn, tổng hợp về vẻ đẹp quốc gia.

có nhẽ chưa bao giờ như trong thời đại dân tộc Việt Nam ta đánh Mĩ, vai trò to lớn, sức mạnh vô địch của nhân dân được thể hiện đầy đủ tới thế. Cuộc đối lập quyết liệt với một quân thù giàu có và hung bạo vào bậc nhất đòi hỏi phải huy động triệt để sức mạnh của khối kết đoàn toàn dân. Bởi vậy, quốc gia của Nhân dân đã trở thành tư tưởng chung của thời đại, đã chi phối toàn bộ nền văn học cách mệnh và làm lên rất nhiều tác phẩm có trị giá. Trong bối cảnh ấy, đoạn trích quốc gia trong trường ca Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm đã đóng góp một cách cảm nhận. Cách thể hiện đặc sắc. Khi nói về bốn nghìn năm lịch sử của quốc gia, thi sĩ không đếm lại những triều đại, những anh hùng nổi tiếng mà tự hào nhắc tới vô vàn lớp người vô danh bình dị:

Năm tháng nào cũng người người lớp lớpCon gái, con trai bằng tuổi chúng tachuyên cần làm lụngKhi có giặc người con trai ra trậnNgười con gái trở về nuôi cái cùng con

Đối với nhân dán, chuyên cần làm lụng và ra trận đánh giặc, sống và chết đều thật giản dị và bình tâm vì lẽ tồn vong của quốc gia. Khi quốc gia yên bình, họ “cui cút làm ăn, toan lo nghèo túng”. Khi quốc gia gặp nạn ngoại xâm, họ đứng dậy cầm vũ khí, sẵn sàng xả thân vì độc lập, chủ quyền như lẽ tự nhiên. Chính những con người không người nào nhớ mặt đặt tên ấy đã làm ra quốc gia. Trong trường kì lịch sử, nhân dân là lực lượng chủ yếu sáng tạo, giữ gìn truyền lại mọi tài sản vật chất, mọi trị giá ý thức để làm nên quốc gia muôn thuở :

Họ giữ và truyền cho ta hạt lúa ta trồngHọ truyền lửa qua mỗi nhà từ hòn than qua con cáiHọ truyền giọng điệu mình cho con tập nóiHọ gánh theo tên xã, tên làng trong mỗi chuyến di dân.

Bao lớp người vô danh, thầm lặng ấy đã hóa thân cho quốc gia vững bền. Nguyễn Khoa Điềm đã cảm nhận sự hóa thân của nhân dân hiển hiện trên gương mặt địa lí của quốc gia. Không ít tác phẩm thơ văn đã nhắc tới nhưng danh lam thắng cảnh, nhưng sự tích núi sông của quốc gia Việt Nam bốn nghìn năm văn hiến. Nhưng gắn chúng cùng số phận, cùng phẩm chất của những người dân bình dị, thấy trong đó cuộc thế hi sinh cao đẹp của quần chúng nhân dân, ấy là Nguyễn Khoa Điềm. Sau khi nhắc tới hàng loạt danh lam thắng cảnh, sự tích núi sông trên những miền quốc gia, thi sĩ đi tới một khái quát thấm thía:

Và ở đâu trên khắp ruộng đồng, gò bãiChẳng mang một dáng hình, một ước ao, một lối sống ông chaÔi quốc gia sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thủyNhững cuộc thế đã hóa núi sông ta…

Chiêm ngưỡng tiếp nhận quốc gia câu Nhân dân, quốc gia câu ca dao thần thoại từ góc độ thế hệ trẻ trong thời đại dân tộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ, Nguyễn Khoa Điềm đã gợi nhắc trách nhiệm đối với vận mệnh quốc gia. Phải chăng đây chính là mục đích của đoạn thơ quốc gia này khi ra đời giữa những năm tháng chiến tranh quyết liệt, hào hùng, khi lịch sử đang yêu cầu mọi con người phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sử. Ý thức trách nhiệm này được Nguyễn Khoa Điềm cảm nhận, dẫn dắt rất tự nhiên cùng quá trình khám phá ngày càng sâu về quốc gia. Ban đầu, quốc gia là những gì thân thiết ở ngoài ta, ở xung quanh ta. Nhưng dần về sau, quốc gia đã ở trong ta, quốc gia có trong mỗi người:

Trong anh và em ngày hôm nayĐều có một phần quốc giaKhi hai đứa cầm tayquốc gia trong chúng ta hài hòa nồng thắmKhi chúng ta cầm tay mọi ngườiquốc gia vẹn tròn, to lớn

Mỗi con người ngày hôm nay đều đang thừa hưởng những di sản vật chất và ý thức quý báu của quốc gia, của nhân dân, của bao thế hệ đi trước, vì vậy phải biết cống hiến đời mình vì lẽ tồn vong của quốc gia. Ý thức trách nhiệm được thi sĩ trình bày thật thiết tha. Đó là mệnh lệnh chứa lên từ trái tim đang xúc động:

Em ơi em quốc gia là máu xương của mìnhPhải biết gắn bó và san sẻPhải biết hóa thân cho dáng hình xứ sởLàm nên quốc gia muôn thuở…

tương tự, tiếp thu nguồn mạch cảm hứng yêu nước chưa bao giờ vơi cạn trong lịch sử văn học Việt Nam, nằm trong bối cảnh của thời đại dân tộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ, đoạn trích quốc gia trong trường ca Mặt đường khát vọng đã thể hiện những nhận thức, khám phá mới mẻ về vẻ đẹp quốc gia. Trên nền văn hóa dân gian vững chắc, Nguyễn Khoa Điềm đã hướng sự tìm tòi, suy ngẫm tới nhiều phương diện như lịch sử, địa lí, phong tục… để làm nổi trội tư tưởng quốc gia của Nhân dân và gợi nhắc ý thức trách nhiệm trước vận mệnh quốc gia. Nhưng sức hút của chương quốc gia không chỉ ở những nội dung cảm nhận mà còn ở cách thể hiện của Nguyễn Khoa Điềm. Khi đưa vào đây nhiều tri thức về lịch sử, địa lí, về văn hoá dân gian, thơ dễ sa vào diễn ca theo lối phô bày hiểu biết, dễ chỉ tác động vào lí trí mà khó lay thức tình cảm người đọc. Nguyễn Khoa Điềm đã vượt qua thử thách đó và quốc gia vừa làm sáng bừng nhận thức, vừa lay động sâu xa tâm hồn mỗi con người Việt Nam. Cái gì đã tạo nên thành công ấy? Điều chủ yếu là do tất cả những tri thức, tư liệu, sự kiện phong phú này đã được thẩm thấu qua tâm hồn chứa chan xúc cảm của Nguyễn Khoa Điềm và thi sĩ đã tìm được một cách nói riêng, bằng giọng điệu tâm tình, qua hồi ức lại những kỉ niệm riêng tư:

Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồiquốc gia có trong những cái “ngay xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kểquốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ănquốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Ngay từ phần mở đầu. quốc gia dẫn ta vào câu chuyện tâm tình thiết tha, sâu lắng. Toàn bộ chương này được thể hiện bằng phương thức “anh” trò chuyện cùng “em”. Với phương thức này, giọng điệu thơ tất phải ngọt ngào, thủ thỉ. Nguyễn Khoa Điềm nói về lịch sử mà như tâm sự về những kỉ niệm tuổi thơ, như nhắc lại những hồi ức cảm động về người thân trong gia đình là bà, là mẹ. Bề dày của lịch sử, của nền văn hóa phong phú, lâu đời, cả không khí của truyền thuyết Thánh Gióng, cổ tích Trầu Cau bỗng được sống dậy trong cảm nhận sắp gũi của mỗi người đọc. Chính nhờ lối thể hiện ấy mà vẻ đẹp sâu xa của quốc gia, ý thức trách nhiệm công dân trước vận mệnh quốc gia được người đọc nhận cảm một cách tự nhiên, thấm thía.

—————————–

Trên đây, THPT Kiến Thụy đã giới thiệu cho những em cách làm bài văn tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm qua phần 1 đoạn trích quốc gia. Để dễ dàng ôn tập, chuẩn bị tốt cho những bài rà soát, bài thi sắp tới, những em học sinh THPT cần tham khảo thêm nhiều dạng văn mô tả, nêu cảm tưởng trong danh sách những bài văn hay lớp 12 như:  cảm nhận về bài thơ Việt Bắc, tìm hiểu hình tượng người lính Tây Tiến, tìm hiểu bài thơ Sóng,… Chủ động tham khảo cách lập dàn ý, những bài văn mẫu lựa chọn lọc này, những em sẽ hoàn thành tốt những bài văn viết trong chương trình học của mình và đạt thành tích học tập cao nhất.

Bản quyền bài viết thuộc THPTSocTrang.Edu.Vn. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!

Nguồn chia sẻ: thptphandinhphung.edu.vn

Bạn thấy bài viết Qua phần 1 đoạn quốc gia, tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Qua phần 1 đoạn quốc gia, tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm bên dưới để Trường THPT Kiến Thụy có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: thptphandinhphung.edu.vn của Trường THPT Kiến Thụy

Nhớ để nguồn bài viết này: Qua phần 1 đoạn quốc gia, tìm hiểu cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm của website thptphandinhphung.edu.vn

Chuyên mục: Văn học