Sơ đồ tư duy Cuộc chia tay của những con búp bê dễ nhớ, hay nhất

Nhằm giúp các em dễ dàng hệ thống hóa kiến ​​thức và nội dung các tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 7, chúng tôi biên soạn bài Sơ đồ tư duy Cuộc chia tay của những con búp bê hay và dễ nhớ nhất. với đầy đủ các nội dung như: Tìm hiểu chung về tác phẩm, tác giả, bố cục, dàn ý phân tích, bài văn mẫu phân tích,…. Hi vọng thông qua Sơ đồ tư duy Cuộc chia tay của những con búp bê sẽ giúp các em học sinh nắm được nội dung cơ bản của bài Cuộc chia tay của những con búp bê.

A. Sơ đồ tư duy Cuộc chia tay của những con búp bê

B. Tìm hiểu về Cuộc chia tay của những con búp bê

I. Tác giả

– Khánh Hoài, bút hiệu khác là Bảo Châu, tên khai sinh là Đỗ Văn Xuyến, sinh năm 1937.

– Nguyên quán xã Đông Kinh, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình.

– Tác phẩm đã xuất bản: Đoạn kết (1975), Chuyện bất ngờ (1978), Cuộc chia tay của những con búp bê (1992)…

II. Nghiên cứu chung về tác phẩm

1. Thể loại: Truyện ngắn

2. Xuất xứ:

Tác phẩm trích trong Tuyển tập thơ văn đoạt giải cuộc thi viết về quyền trẻ em (1992).

3. Tóm tắt văn bản

Truyện Cuộc chia tay của những con búp bê kể về hai anh em Thanh và Thủy rất yêu thương và sống hạnh phúc bên nhau. Nhưng vì bố mẹ chia tay nên hai anh em Thành và Thủy cũng phải đường ai nấy đi: Thủy về quê ở với mẹ, còn Thành ở với bố. Hai anh em nhường đồ chơi, Thủy đau đớn nói lời chia tay với thầy, khi chia tay thầy vẫn lưu luyến không muốn rời. Trước khi chia tay, Thủy liền đặt hai con búp bê lại gần nhau, ước rằng chúng sẽ không như Thành và Thủy, phải xa nhau. Ba cuộc chia tay gợi lên trong người đọc những cảm xúc mạnh mẽ, xót xa cho hoàn cảnh mà lẽ ra các bạn nhỏ không phải chịu đựng.

4. Bố cục: 3 phần

– Phần 1: (Từ đầu đến… hiếu như vậy): Cảnh hai anh em chia nhau đồ chơi.

– Phần 2: (Còn tiếp… che cảnh): Thủy tạm biệt lớp.

– Phần 3: (Còn lại): Cảnh hai anh em chia tay.

5. Giá trị nội dung

Cuộc chia tay đầy đau đớn và cảm động của hai đứa trẻ trong truyện khiến người đọc hiểu rằng: Mái ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi người hãy cố gắng bảo vệ và giữ gìn, đừng vì bất cứ lý do gì mà làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiên và trong sáng ấy.

6. Giá trị nghệ thuật

– Ngôi kể thứ nhất, giúp bộc lộ cảm xúc chân thực, dễ dàng.

– Lời kể chân thành, giản dị, không có xung đột bạo lực, ồn ào… phù hợp với tâm trạng nhân vật và có sức truyền cảm.

– Miêu tả tâm lí nhân vật sâu sắc, tế nhị.

– Hình ảnh chọn lọc chi tiết, độc đáo, hấp dẫn.

III. Lập dàn ý để phân tích tác phẩm

1. Cảnh hai anh em Thành và Thủy chia đồ chơi

– Tâm trạng của Thành và Thủy khi nghe tin hai anh em sắp phải xa nhau:

+ Thủy: bất giác run rẩy, khiếp sợ và tuyệt vọng, khóc suốt đêm, người mất hồn, loạng choạng, không được tách hai con búp bê ra, vô cùng xót xa,…

+ Thanh: cắn môi để không khóc thành tiếng nhưng nước mắt cứ ứa ra như suối, ướt đẫm gối và tay áo, ơn trời đây chỉ là một giấc mơ.

→ Hai anh em cùng đau khổ, thương tiếc nỗi đau chia cắt.

– Hai anh em kể lại những kỷ niệm đã có với nhau:

+ Thủy mang kim ra sân vá áo cho anh, thương anh, chuẩn bị người gác đêm cho anh.

Thành giúp em học bài, chiều nào cũng đến đón em.

+ Khi về nhà hai anh em thường nắm tay nhau trò chuyện.

→ Qua đó thể hiện tình cảm gắn bó, thân thiết của hai anh em.

– Khi chia đồ chơi, tình cảm yêu thương, gắn bó của hai anh em càng thể hiện rõ:

Thanh quyết định đưa tất cả đồ chơi của mình cho tôi.

+ Thủy thương anh, muốn gác đêm cho anh ngủ ngon.

→ Thanh và Thủy rất thân thiết, quan tâm, yêu thương và sẵn sàng chia sẻ.

→ Hình ảnh hai con búp bê ẩn dụ cho hai anh em rất gắn bó, yêu thương nhau: Hai đứa trẻ quàng tay qua vai nhau, ghé sát đầu vào nhau. Kể từ khi về nước, họ chưa bao giờ xa nhau.

→ Từ đó càng khẳng định tình cảm thắm thiết giữa hai anh em, từ khi sinh ra đời chưa bao giờ phải xa nhau. Tuy nhiên, nay phải xa nhau thật, hai anh em rất buồn.

2. Thủy tạm biệt cô giáo và cả lớp

– Trên đường đi học: Thủy quan sát kĩ cảnh vật quen thuộc hai bên đường. Tôi cắn môi im lặng và òa lên nức nở.

Hoạt động của giáo viên:

+ Ôm em thật chặt, yêu em.

+ Đưa cây bút, cuốn sổ, bàng hoàng, mặt tái mét, nước mắt chảy dài.

+ Bạn: choáng váng, rời khỏi chỗ ngồi, tiến lên nắm tay, mỗi lúc khóc càng to hơn.

⇒ Sự đồng cảm xót xa của thầy cô, bạn bè dành cho Thủy.

– Bức tranh phong cảnh vẫn tươi vui như ngày nào: mọi người vẫn đi lại bình thường, nắng vàng bao trùm lên cảnh vật.

3. Cảnh chia tay của hai anh em Thanh và Thủy

– Tâm trạng và hành động của Thủy:

+ Thủy như người mất hồn, mặt xanh như lá.

+ Lấy Vệ sĩ ra và đặt cạnh giường anh ấy để nó canh đêm cho anh ấy ngủ.

+ Nhắc em khi áo rách hãy tìm nơi em vá.

+ Cuối cùng, Thủy đặt bé Em ra sau và dặn không bao giờ được để hai mẹ con ngồi xa nhau.

– Tâm trạng Thành: khóc, chân chôn xuống đất, hứa với chị sẽ đặt vệ sĩ và chị Nhỏ cạnh nhau.

⇒ Cảnh chia tay buồn bã, xót xa, đáng thương của hai anh em Thành và Thủy.

IV. Phân tích

Nhà văn Khánh Hoài là cây bút có lối viết biểu cảm, chân thực, thường xuyên quan tâm đến những vấn đề trong thực tiễn xã hội. Nhờ vậy, những tác phẩm của anh luôn dễ dàng chạm đến trái tim người đọc. Truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê cũng không nằm ngoài quy luật đó.

Truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê kể về cuộc sống của những đứa trẻ bất hạnh khi cha mẹ ly hôn. Trong truyện chính là Thành và Thủy. Cha mẹ đột ngột ly hôn khiến hai anh em vốn thân thiết, yêu thương nhau phải xa cách. Người anh ở với bố, còn người em theo mẹ về quê. Hai đứa trẻ là nạn nhân của cuộc hôn nhân tan vỡ. Và họ không có một chút phản kháng nào. Hạnh phúc gia đình của hai bạn xa vời biết bao. Ngay từ nhan đề tác phẩm đã gợi lên một nỗi buồn sâu thẳm, điều gì đã tạo nên sự chia ly của những con búp bê, vốn là thứ đồ chơi vô tri, vô giác của trẻ thơ. Phải chăng chia tay những món đồ chơi ấy cũng là chia tay con người?

Tác phẩm mở đầu bằng mệnh lệnh lạnh lùng chia đồ chơi của người mẹ. Câu nói ấy như khiến hai anh em Thanh và Thủy thức tỉnh, rằng bố mẹ họ đã thực sự chia tay và cả hai đang chuẩn bị chia lìa, một người theo cha, một người theo mẹ, kể từ đây. Họ sững sờ, hàng giờ vẫn ngồi trong vườn. Họ không nói gì, lúc này tất cả lời nói đều không thể thốt nên lời. Họ cứ ngồi lặng lẽ như thế, kể cho nhau nghe về những kỉ niệm đẹp thời thơ ấu. Thanh và Thủy yêu nhau từ nhỏ. Thủy vá áo cho Thành đi đá bóng bị ngã, Thành đi đón em mỗi chiều,… Tình anh em giữa Thành và Thủy luôn thân thiết, yêu thương nhau. Nhưng bây giờ họ sắp phải xa nhau, tương lai của họ sẽ ra sao. Mãi đến khi mẹ giục lần thứ hai, tôi mới bắt đầu chia đồ chơi. Chúng nhường nhịn nhau, muốn nhường hết đồ chơi cho đứa kia, cho đến khi mẹ mắng chúng phải chia đồ chơi. Nhưng khi cô chia hai con búp bê vệ sĩ với nhỏ, Thủy đã cáu kỉnh. Đó là hai kỉ niệm tuổi thơ đẹp nhất, như hai anh em, không thể tách rời. Thủy nhất quyết giao hai đứa con lại cho anh, để anh canh giữ từng giấc ngủ cho Thành nhưng Thành không chịu. Cho đến lúc đó, họ vẫn không thể quyết định.

Việc chia đồ chơi dừng lại khi hai anh em dắt tay nhau đến trường, Thủy tạm biệt mái trường, mái trường và bạn bè. Thủy không muốn rời xa nơi mà mình đã gắn bó từ khi sinh ra đời nên suốt quãng đường “mắt em cứ đau đáu nhìn về một gốc cây hay một mái nhà nào đó”, để khắc khoải nhìn những hình ảnh thân quen ấy, Thủy sợ rằng ngày mai cô sẽ sẽ đi xa, Thủy sẽ quên, sẽ không còn nhớ nơi này. Bước chân đến trường, những thứ quen thuộc như ghế đá, sân trường, cảnh cô giáo giảng bài bỗng khiến Thủy bật khóc nức nở. Hóa ra Thủy sẽ không được đến trường nữa mà phải bước vào cuộc sống mưu sinh cùng mẹ ở quê với thúng trái cây. Sự chia tay của bố mẹ đã khiến Thủy rơi vào bế tắc như vậy! Thủy vẫn rất tế nhị, vì sợ ảnh hưởng đến lớp nên câu nói cuối cùng của Thủy dường như đã đánh dấu một mốc quan trọng cho sự thay đổi trong tâm hồn cô: “Thôi, em hoan nghênh các bạn ở lại. Xin chào các em, em đi đây”, nên điều này là cuộc chia ly đầu tiên trong đời Thủy, khỏi cô, khỏi bạn bè, khỏi trường lớp.

Tình huống kết thúc có lẽ là cảm động nhất, khi cả hai anh em vừa về đến nhà thì nghe tin Thủy phải đi. Trước biển báo phân cách là chiếc xe tải chất hàng đậu trước cửa, Thủy “như người mất hồn, mặt tái nhợt như chiếc lá”. Thủy đi đến quyết định đau lòng là chia tay Em Nhỏ và Vệ Sĩ. Cô gái sau bao đắn đo suy nghĩ cuối cùng cũng phải chấp nhận sự chia xa của Vệ Sĩ và Em Gái, bởi vì quan trọng nhất, cô lo lắng cho anh trai mình hơn cả. Anh còn đặc biệt dặn dò người em “Khi nào áo anh rách, anh sẽ tìm đến em, em sẽ vá lại cho anh…”. Có thể thấy tình cảm sâu sắc của hai anh em Thành và Thủy, đặc biệt là tình cảm dành cho anh trai của Thủy. Kết thúc câu chuyện, cô bé Thủy vẫn không muốn Vệ Sĩ và cô em rời xa nhau, đó là sự gắn bó trong lòng cô bé, đó là hình ảnh tượng trưng cho tình cảm của hai anh em. Thủy bắt Thành hứa sẽ không để hai con búp bê rời xa nhau, như một lời cam kết tình cảm bền vững của hai anh em, dù xa nhau vẫn nhớ về nhau.

“Cuộc chia tay của những con búp bê” đã khai thác một chủ đề không quá mới nhưng lại đặt nó trong một hoàn cảnh mới. Lối viết truyện giản dị nhưng giàu cảm xúc, cùng tình tiết hấp dẫn đã đẩy tình anh em giữa Thủy và Thành thành một điểm sáng. Đây là tình anh em sâu nặng đẹp đẽ khó ai sánh kịp. Bên cạnh tình anh em đó, chúng ta còn cảm nhận được sự ấm áp của tình bạn, tình đồng đội. Truyện ngắn thể hiện niềm xót thương trước cảnh chia ly của anh chị em, sự đồng cảm với những đứa trẻ bất hạnh trong những gia đình bất hạnh có cha mẹ ly tán, bên cạnh đó nó còn thể hiện niềm khát khao hạnh phúc. mà mọi đứa trẻ nên được hưởng. Từ đó, mỗi chúng ta rút ra được bài học sâu sắc về tình cảm gia đình, hãy biết trân trọng những người thân yêu ở bên cạnh mình.

V. Vài nhận xét về tác phẩm

1. Thực ra, Cuộc chia tay của những con búp bê là một văn bản nhật dụng (về quyền trẻ em). Nhưng, xét về thể loại, đây là một truyện ngắn hoàn chỉnh. Qua câu chuyện về cuộc chia tay đầy đau đớn và cảm động giữa hai đứa trẻ, tác giả đã đưa ra một kiến ​​nghị hết sức cấp thiết: Gia đình là tổ ấm vô cùng quan trọng và quý giá. Nó bền bỉ nhưng cũng vô cùng mong manh. Phải tìm cách vun vén, giữ gìn hạnh phúc gia đình, đừng vì bất cứ lý do gì mà phá vỡ những tình cảm cao quý ấy.

(Ngữ văn 7 nâng cao, NXB Giáo dục Việt Nam, 2009)

Xem thêm sơ đồ tư duy các bài văn, bài văn lớp 7 hay, chi tiết:

Các bài giải bài tập lớp 7 sách mới có:

Giải bài tập lớp 7 theo sách mới môn học

Bạn thấy bài viết Sơ đồ tư duy Cuộc chia tay của những con búp bê dễ nhớ, hay nhất có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Sơ đồ tư duy Cuộc chia tay của những con búp bê dễ nhớ, hay nhất bên dưới để Trường THPT Kiến Thụy có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: thptphandinhphung.edu.vn của Trường THPT Kiến Thụy

Nhớ để nguồn bài viết này: Sơ đồ tư duy Cuộc chia tay của những con búp bê dễ nhớ, hay nhất của website thptphandinhphung.edu.vn

Chuyên mục: Văn học