tìm hiểu bài thơ Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan

Bạn đang xem: tìm hiểu bài thơ Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan tại Trường THPT Kiến Thụy

Đề bài: tìm hiểu bài thơ Qua đèo ngang- Bà huyện thanh quan

3 bài văn mẫu tìm hiểu bài thơ Qua đèo ngang- Bà huyện thanh quan 

1. tìm hiểu bài thơ Qua đèo Ngang- Bà Huyện Thanh Quan, mẫu số 1:

Trong nền văn học hiện đại nếu như như chúng ta bắt gặp sự sắc sảo, mạnh mẽ, bứt phá trong thơ của Hồ Xuân Hương thì chắc hẳn rằng sẽ thấy được sự trầm tĩnh, nhẹ nhõm, trầm buồn của Bà Huyện Thanh Quan. Bài thơ “Qua đèo Ngang” tiêu biểu cho phong cách ấy.

Bài thơ “Qua đèo Ngang” được sáng tác khi tác giả vào Phú Xuân (Huế) nhận chức và đi qua đèo này. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là nỗi buồn man mác, nhớ nhà, nhớ quê hương và thương cho thân gái nơi đường xa.

Bài thơ được sáng tác theo thể thất ngôn bát cú với cấu trúc đề, thực, luận kết. Chỉ 8 câu thơ nhưng nó đã diễn tả được hết cái thần thái, cái hồn của cảnh vật cũng như của con người khi đứng trước cảnh trời núi hiu quạnh và lòng người man mác như thế này.

Hai câu đề gợi lên trước mắt người đọc quang cảnh hoang vu nơi đèo Ngang:

Bước tới đèo Ngang bóng xế tàCỏ cây chen lá, lá chen hoa

Không gian và thời gian ở đèo Ngang được tác giả thể hiện qua từ “bóng xế tà”. Có thể nói đây là thời gian là xúc cảm trong lòng người nhường như nặng nề, gợi buồn, gợi sầu hơn. Trong ca dao, dân ca, chúng ta vẫn bắt gặp thời khắc chiều tả để đặc tả nỗi buồn không biết bộc bạch cùng người nào. Mắt trời xuống núi, hoàng hôn sắp bao phủ lấy nơi này. Cảm giác đơn chiếc, lạc lõng. Cảnh vật thiên nhiên nơi đây nhường như quạnh quẽ tới nao lòng. Chỉ có cỏ cây và hoa. Điệp từ “chen” nhường như đã làm tăng thêm tính chất hiu quạnh của địa danh này. Hoa lá đang vấn vít lấy nhau, bám chặt nhau để sống, sinh sôi.

lòm khòm dưới núi tiều vài chúthưa thớt bên sông chợ mấy nhà

tới hai câu thực thì mới thấp thoáng hình ảnh con người, nhưng cũng chỉ là “tiều vài chú”. Hóa ra chỉ là một vài chú tiều bé nhỏ đi nhặt củi ở dưới chân núi. Mặc dù có sự sống nhưng phong phanh và hư vô quá. Với phép đảo trật tự cú pháp ở hai câu thơ này, Bà Huyện Thanh Quan đã một lần nữa nhấn mạnh sự hoang vu, hịu quạnh của đèo Ngang. Việc sử dụng hai từ láy “lòm khòm” và “thưa thớt” vừa chỉ hoạt động gánh củi vất vả vừa chỉ ước tính số lượng cụ thể. Những hình ảnh ước lệ trong thơ Bà Huyện Thanh Quan đã lột tả hết thần thái cũng như xúc cảm của tác giả lúc đó. Những sự sống hiếm hoi, lẻ loi và phong phanh đang lởn vởn ở ngay trước mắt nhưng xa lắm. Muốn tìm bạn để tâm sự cũng trở nên khó khăn.

g

Những bài tìm hiểu bài thơ Qua đèo ngang- Bà huyện thanh quan hay nhất

Sang tới hai câu thơ luận thì xúc cảm và tâm sự của tác giả bỗng nhiên trỗi dậy

Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốcThương nhà mỏi mồm cái da da

Điệp âm “con cuốc cuốc” và “cái da da” đã tạo nên âm hưởng dìu dặt, du dương nhưng vô cùng não nuột thấm tới tâm sự. Người lữ khách đường xa nghe vẳng vẳng tiếng cuốc và da da kêu mà lòng quạnh hiu, buồn tê tái. Thủ pháp lấy động tả tĩnh của tác giả thật đắc điệu, trên cái nền tĩnh lặng, quanh quẽ bồng nhiên nổi tiếng chim kêu thực sự càng thêm não nuột và thê lương. Nghe tiếng cuốc, tiếng da da mà tác giả “nhớ nước” và “thương nhà”. Thương cảnh nước nhà đang chìm trong cảnh tao loạn, gia đình li tan; thương cho thân gái phải xa nhà quạnh hiu, đơn độc. Nỗi lòng của bà huyện thanh quan như sâu thẳm tầng mây, trùng trùng điệp điệp không dứt.

Hai câu thơ kết thì xúc cảm và nỗi niềm của tác giả được đẩy lên đỉnh điểm

ngừng chân nghỉ lại trời sông núiMột mảnh tình riêng ta với ta

Chỉ bốn chữ “ngừng chân nghỉ lại” cũng đã khiến người đọc cảm thấy da diết, bồn chốn tới não nuột. Cảnh trời nước mênh mông, vô tận nhưng con người thì bé nhỏ khiến cho tác giả thấy mình lạc lõng và không một nơi bấu víu. Đất trời rộng lớn, tác giả chỉ cảm thấy còn “một mảnh tình riêng”. Và cái mảnh tình con con ấy cũng chỉ có “ta với ta”. Nỗi buồn nhường như trở nên tột bực, buồn thấu tận tâm sự, buồn nghiêng ngả trời đất.

Bài thơ “Qua đèo Ngang” với giọng điệu da diết, trầm bổng, du dương và những thủ pháp nghệ thuật độc đáo đã mang tới cho người đọc xúc cảm khó quên. dư ba của bài thơ nhường như còn vang vọng đâu đây.

———————–HẾT BÀI 1—————————–

Trên đây là phần tìm hiểu bài thơ Qua đèo ngang- Bà huyện thanh quan để có thêm tri thức trả lời, làm tập làm văn, những em có thể tham khảo thêm phần Soạn bài Qua Đèo Ngang và cùng với phần Cảm nhận bài thơ Qua đèo Ngang của bà Huyện Thanh Quan nữa nhé. 

2. tìm hiểu bài thơ Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan, mẫu số 2:

Có nơi đâu đẹp tuyệt vờiNhư sông như núi, như người Việt Nam

Câu thơ thể hiện niềm tự hào, tự hào về non sông đất trời Việt Nam. Thiên nhiên trên quê hương ta có vẻ đẹp mộng mơ, chan hoà sức sống. Chính vì vậy, thiên nhiên luôn là dề tài vô tận của thi ca. Lúc thì lung linh, huyền diệu như trong mộng, lúc lại rực rỡ, kiêu sa tựa ánh mặt trời. Nhưng đồng thời, cảnh vật cũng sẽ nhuốm màu âm u, thê lương dưới ánh mắt của những thi sĩ mang một tâm sự u hoài khi sáng tác một bài thơ tức cảnh. vì vậy, đại thi hào Nguyễn Du đã từng nói: Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ. Câu thơ thật thích hợp khi ta liên tưởng tới bà Huyện Thanh Quan với bài thơ Qua đèo Ngang.

Bước tới đèo Ngang bóng xế tà.

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa lòm khòm dưới núi, tiều vài chú thưa thớt bên sông, chợ mấy nhà Nhớ nước đau lòng con quốc quốc

Thương nhà mỏi mồm cái gia giangừng chân đứng lại, trời non, nướcMột mảnh tình riêng, ta với ta.

Phải hiểu rõ và yêu quý bài thơ mới thấy hết được tài năng cũng như tư tưởng luôn hướng về quê hương quốc gia và gia đình của bà Huyện Thanh Quan. người nào dám bảo rằng người phụ nữ trong xã hội phong kiến không có được những tình cảm thiêng liêng đó?

Chỉ mới đọc hai câu đầu của bài thơ thôi:

Bước tới đèo Ngang bóng xế tàCỏ cây chen đá, lá chen hoa

tìm hiểu bài thơ Qua đèo ngang, văn mẫu tuyển chọn lựa

là ta đã nhận ngay ra một nỗi buồn xa vắng.

Câu thơ xuất hiện cụm từ bóng xế tà và sự hiện diện của điệp từ chen cùng cách gieo vần lưng lá, đá đã tạo nên sự đơn chiếc, tĩnh mịch. Từ tà như diễn tả một khái niệm sắp tàn lụa, biến mất. Yếu tố thời gian làm cho câu thơ thêm phần buồn bã. Ca dao cũng đã có câu:

Vẳng nghe chim vịt kêu chiềuBâng khuâng nhớ mẹ, chín chiều ruột đau

Thế mới biết, những tình cảm cao quý của mỗi người nhường như gặp nhau ở một điểm. Đó chính là thời gian. Mà quãng thời gian thích thống nhất để bộc lộ sự nhớ nhung khắc khoải chính là lúc chiều về. Ở bài thơ Qua đèo Ngang, tác giả bỗng dâng lên xúc cảm man mác khi bà bắt gặp ánh hoàng hôn bao phủ cảnh vật ở Hoành Sơn. Cảnh vật đã buồn lại trống vắng hơn bởi điệp từ chen ở câu thứ hai. Nó làm cho người đọc thơ bỗng cảm nhận được sự hoang vắng của đèo Ngang lúc chiều tà, bóng xế mặc dù nơi đây rất đẹp: có cỏ cây, đá, lá, hoa. Vì ở đây vắng vẻ quá nên thi sĩ đã phóng tầm mắt để tìm kiếm một tẹo gì gọi là sự sống linh động. Và kìa, phía xa xa dưới chân đèo xuất hiện hình ảnh:

lòm khòm dưới núi tiều vài chúthưa thớt bên sông, chợ mấy nhà

Câu thơ gợi cho tả hình dung trong ánh hoàng hôn lạnh lẽo, mấy người tiều phu đang đốn củi, mấy quán chợ xiêu xiêu trong gió. Đảo ngữ đưa hai từ láy lòm khòm, thưa thớt lên đầu câu đã được tác giả sử dụng như nhấn mạnh thêm sự u hoài ở đây. thi sĩ đi tìm một sự sống nhưng sự sống đó lại làm cho cảnh vật héo hon, buồn bã hơn, xa vắng hơn. Sự đối lập vốn có của hai câu thực khiến cho cảnh trên sông, dưới núi thêm rời rạc, thưa thớt. Từ vài, mấy như càng nói rõ thêm sự vắng vẻ ở nơi này. Trong sự hiu quạnh đó, bỗng nhiên vẳng lên tiếng kêu đều đều, man mác của loài chim quốc quốc, chim gia gia trong bóng hoàng hôn đang buông xuống.

Từ ghép đau lòng, mỏi mồm khiến cho ta có cám giác tha thiết, ray rứt. Từ nhớ nước, thương nhà là nỗi niềm của con chim quốc, chim gia gia do tác giả cảm nhận được hay chính là nghệ thuật ẩn dụ để nói lên tâm sự từ trong sâu thẳm tâm hồn của nữ sĩ? Nghệ thuật chơi chữ quốc quốc gia gia phải chăng là Tổ quốc và gia đình của Bà Huyện Thanh Quan hồi đó?

Sự song song về ý, về lời của hai câu thơ trong phần luận của bài thơ này nhằm nhấn mạnh tình cảm của bà Huyện Thanh Quan đối với Tổ quốc, gia đình trước cảnh thật là khéo léo và tài tình. Từ thực tế của xã hội đương đời mà bà đang sống cho tới cảnh thực của đèo Ngang đã khiến cho tác giả sực nhớ tới mình và tâm sự:

ngừng chân dứng lại trời sông núiMột mảnh tình riêng ta với ta.

Câu kết của bài, ta cảm thấy thi sĩ có tâm sự u hoài về quá khứ. ngừng lại và quan sát bà chỉ thấy: trời, non, nước. Vũ trụ thật rộng lớn, xung quanh bà là cả một bầu trời với núi, với sông khiến cho con người cảm thấy mình bé nhỏ lại, đơn độc, trống vắng, ở đây, chỉ có một mình bà ta với ta, lại thêm mảnh tình riêng cho nước, cho nhà trong huyết quản đã làm cho cõi lòng thi sĩ như tê tái. Vũ trụ bát ngát quá! Con người đơn chiếc quá! Tất cả lại được diễn tả dưới ngòi bút tài hoa của người nữ sĩ nên bài thơ là bức tranh đặc sắc. Từ ta với. ta như một minh chứng cho nghệ thuật điêu luyện trong sáng tác thơ ca của bà Huyện Thanh Quan. Bởi vì cũng ta với ta nhưng thi sĩ Nguyễn Khuyến lại nói:

bác bỏ tới chơi đây ta với ta

Lại là sự phối hợp của hai người: tuy hai mà một, tuy một mà hai. Còn bà Huyện lại:

Một mảnh tình riêng ta với ta.

Đã tô đậm thêm sự lẻ loi, đơn chiếc của mình. Qua câu thơ, ta như cảm nhận sâu sắc hơn nỗi niềm tâm sự của tác giả trước cảnh tình quê hương…

tìm hiểu bài thơ rồi, em hiểu sâu sắc hơn, thấm thía hơn tình cảm của một thi sĩ nữ trong xã hội thời xưa, giúp em thêm yêu quý quốc gia và con người Việt Nam. Em cảm thấy vững vàng trong tư tưởng và có những suy nghĩ tích cực hơn góp phần xây dựng quê hương quốc gia Việt Nam thêm giàu đẹp, để giữ mãi được những dấu vết mà người xưa để lại như gửi gắm, nhắc nhở và trao gởi cho chúng em.

Từ xưa tới nay, có rất nhiều thi sĩ tả cảnh đèo Ngang nhưng không người nào thành công bằng bà Huyện Thanh Quan vì trong tác phẩm của bà có cả tâm hồn, tình cảm, nỗi lòng và tài năng của một cây bút tuyệt vời. Cả bài thơ được gieo vần “a” như chính tâm sự hoài cổ của tác giả. Chúng ta không tìm thấy dù chỉ một tẹo gọi là sự ồn ào trong cách mô tả. Tất cả chỉ là sự trầm lắng, mênh mang như chính tâm sự của tác giả.

Lời thơ nghe xao xuyến, bổi hổi làm cho người đọc xúc động cũng chính là những xúc cảm sâu lắng của bà Huyện Thanh Quan khi đặt chân lên đèo Ngang trong quang cảnh miền núi khi hoàng hôn buông xuống. Cũng những xúc cảm ấy, ta sẽ gặp lại khi đọc bài Chiều hôm nhớ nhà của bà với câu:

Trời chiều bảng lảng bóng hoàng hônTiếng ốc xa đưa, vẳng trống dồn.

Để tỏ lòng hàm ơn đối với thi sĩ xưa đã cho ta những phút giây có được tình cảm tốt đẹp xuất phát từ đáy tâm hồn, từ sự rung cảm thật sự, người đời đã đặt một tên làng, một tên đường: Bà Huyện Thanh Quan để mãi mãi ghi nhớ tài năng cũng như tư tưởng tuyệt vời của người, nữ sĩ đối với non sông, quốc gia một thời đã qua. 

3. tìm hiểu bài thơ Qua đèo Ngang, mẫu số 3:

Xã hội phong kiến luôn có sự chèn lấn, ràng buộc tự do của những người phụ nữ xấu số, chỉ sống phụ thuộc, không làm chủ cho bản thân mình. Xã hội hiện đại bây giờ, phụ nữ luôn được tôn trọng, đồng đẳng, không phân biệt đối xử như ngày xưa nữa. Tình cảm yêu mến, muốn được bảo vệ hạnh phúc tự do cho mình, cũng không hề thua kém những đại nam nhi. Đối với bà Huyện Thanh Quan tuy không đi ra chiến trường đương đầu, nhưng bà đã gửi gắm ý thức, sự cổ động mạnh mẽ vào thơ, để tiếp thêm một phần sức mạnh, công lao của mình cho quốc gia.

“Qua đèo ngang” gợi lên sự trầm tĩnh, nhẹ nhõm, trầm buồn của bà Huyện Thanh Quan làm tiêu biểu cho phong cách thơ. Bài thơ “Qua đèo ngang” được tác giả sáng tác trong hoàn cảnh vào Phú Xuân(Huế) nhận chức và đi ngang qua đèo này. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là nỗi buồn man mác, nhớ nhà, quê hương, thương cho thân người con gái yếu đuối đường xa. Bài thơ được sáng tác theo thể thấy ngôn bát cú. Với 8 câu thơ mà đã thấy được những thần thái, cái hồn trong cảnh vật và con người trước cảnh núi rừng hiu quạnh.

“Bước tới Đèo Ngang bóng xế tàCỏ cây chen lá, đá chen hoa”

Hai câu đề hiện rõ quang cảnh rừng núi hoang vu lúc “bóng xế tà”. Một cảnh chiều nặng nề làm cho lòng người trở nên u buồn, gợn sầu hơn. Tất cả như gợi lên nỗi nhớ muốn tỏ rõ nỗi lòng mà không người nào bầu bạn, sẻ chia. Chỉ có “cây cỏ chen lá, đá chen hoa” hiu quạnh. Điệp từ “chen” khẳng định sức sống mạnh mẽ của cỏ, cây, bấu víu để sinh sôi nảy nở.

“lòm khòm dưới núi tiều vài chúthưa thớt bên sông chợ mấy nhà”

tìm hiểu bài thơ Qua đèo ngang- Bà huyện thanh quan

tới hai câu thơ tiếp theo thì mới thấy bóng vía của con người. “người tiều phu” đi lượm củi vẫn tạo cảm giác vô định, “lòm khòm” từ ngữ nhấn mạnh thể hiện sự vất vả của người tiều phu, phải đi kiếm từng khúc củi, ước tính số lượng cụ thể, sự sống hiếm hoi, xa vời, tìm một người bạn trở nên khó khăn hơn.

Tiếp tới hai câu thơ luận phần nào xúc cảm của tác giả tỉ được thể hiện rõ nét hơn:

“Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốcThương nhà mỏi mồm cái gia gia”

Giữa chốn rừng sâu vắng lặng, vang lên tiếng chim cuốc đau lòng não ruột. Đó cũng có thể là thanh âm thật là hay là tiếng lòng trong tâm trạng thi sĩ. Mượn văn pháp ước lệ và nghệ thuật chơi chữ để nói lên tiếng lòng mình trước cảnh. Tiếng chim kêu làm tăng phần cô quạnh, phải chăng đó là tâm trạng ước vọng thương nhớ nước nhà?

Cái bát ngát, vô tận của sông núi làm chơi vơi bóng hình một mình giữa thiên nhiên, hồn cảnh – hồn người như hòa lẫn vào nhau, làm nỗi buồn da diết bị lắng đọng cùng.

“ngừng chân đứng lại trời sông núiMột mảnh tình riêng ta với ta”

Tiếng lòng sông núi thấm thía, không san sẻ buộc thi sĩ thốt lên giãi bày “ta với ta” nghe đau xót. Chỉ ta mới hiểu được lòng ta, sự đơn chiếc như tăng lên gấp bội. Dù sầu muội như bà Huyện Thanh Quan vẫn cảm nhận được vẻ đẹp sông núi dù nơi ngừng chân có vẻ hoang vu, nhưng đã tô lên vẻ đẹp hùng vĩ, bát ngát của núi rừng.

Bài thơ “Qua Đèo Ngang” vừa gợi lên một bức tranh về cảnh đẹp thiên nhiên núi rừng hoang vu, hùng vĩ, vừa gợi ra quang cảnh sống giản dị, đơn sơ mà rét mướt. Từ đó mang lại những xúc cảm, nỗi niềm, riêng tư của tác giả với tình yêu quê hương, quốc gia da diết khi xa quê hương, lẻ loi một bóng hình nơi đất khách quê người.

——————HẾT——————

kế bên bài tìm hiểu bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan, có rất nhiều bài văn đặc sắc khác mà những em có thể tham khảo như: tìm hiểu nhận xét: Trong bài Qua đèo Ngang, hai câu thơ xuất sắc nhất là hai câu thơ sau rốt, Tâm trạng tác giả trong bài thơ Qua Đèo Ngang, Cảm nhận bài thơ Qua đèo Ngang của bà Huyện Thanh Quan, Cảnh sắc thiên nhiên đèo Ngang và tâm trạng của người lữ khách xa quê qua bài thơ Qua đèo Ngang.

 

Bản quyền bài viết thuộc trường THPT thành Phố Sóc Trăng. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!

Nguồn chia sẻ: Trường Cmm.edu.vn (thptphandinhphung.edu.vn)

Bạn thấy bài viết tìm hiểu bài thơ Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về tìm hiểu bài thơ Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan bên dưới để Trường THPT Kiến Thụy có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: thptphandinhphung.edu.vn của Trường THPT Kiến Thụy

Nhớ để nguồn bài viết này: tìm hiểu bài thơ Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan của website thptphandinhphung.edu.vn

Chuyên mục: Văn học